Kunstwerk in zijde (Neyret Freres, Turmac)

In een kringloopwinkeltje in Frankrijk, Normandie vlakbij St. Jean de Monts vond ik een klein 'schilderijtje' in een lijst. Het leek op een oude ansichtkaart, maar toen ik beter keek zag ik dat het gemaakt was van geweven stof. Het was een afbeelding van een vrouw die door een man geholpen werd om een koets in te stappen. Op de achtergrond was een kerk te zien (De Notre Dame). Ik kon het heel goedkoop kopen. Links onderin stond N.F. en rechts onderin A. Perez. Pas thuis in Nederland kon ik op internet gaan zoeken naar deze namen. Ik was dan ook erg verrast dat ik andere 'schilderijtjes' tegen kwam op E-bay met dezelfde soort afbeeldingen. Het bleek van echt zijde te zijn gemaakt door de fabriek Neyret Freres naar een schilderij van A. Perez (Spaanse schilder 1857-1930)
: 'Heureuse Recontre 'd'apres Mariano Alonso Perez'. Dit is de eerste NF die ik heb gekocht:

De geweven schilderijtjes van Neyret Freres zijn in het 'zwart/wit' gemaakt (met wel 12 kleuren grijs en soms een vleugje kleur) en werden gemaakt in St. Etienne te Frankrijk. Ze zien er door de kleurstelling anders uit dan andere wandtapijten, de gekleurde versies worden ook wel gobelins of wandtapijten genoemd en worden ook vaak gemaakt van katoen, linnen of wol. 
Ook heb ik twee zijden schilderijtjes gekocht via Marktplaats, ze zijn voorzien van de naam van de 'schilder' A. Perez. Zie afbeeldingen hier links onder.

Helaas kan ik de twee letters NF links onderin niet ontdekken, de zijde blijkt vastgelijmd aan het paspartoe. Daarom heb ik een mailtje met foto's gestuurd naar http://www.stevengraph4u.com/index.htm
Gelukkig kon hij bevestigen dat het om echte NF's gaat: "Yes, I can confirm that the two silk weavings in your images are Neyret silks. Unfortunately I do not know the titles of these ones. Neyret did produce a number of weavings after Alonzo Perez. Cash's did sell NF silks in the 1970s under the name 'French Series'. I believe that NF wove them (rather than Cash's) and Cash's did the mounting and framing. Interestingly, in 1963, Cash's took over an old Coventry weaving company - W.H.Grant & Co - and this company also had an arrangement with Neyret. Neyret stopped producing silks in the 1980s. Most NF silks were black and white but some were coloured, not with coloured silk, but with a colour wash - like your images. The coloured versions cost a few francs more". -Mark-  Zij verkopen zelf ook NF's.

In de catalogue 'Reproductions artistiques Tissees sur ruban', waarin alle Neyret Freres 'Tissees sur ruban' staan, staan ze niet vermeld. (Die heb ik daarna pas vanuit Frankrijk ontvangen, dus bij aankoop van de twee grote zijden schilderijtjes wist ik dat nog niet.)

Leuke ervan is wel dat ze dus wel redelijk zeldzaam zijn, van de 'echte' kleinere NF's is de oplage veel groter. Misschien zijn ze wel voor een speciale gelegenheid gemaakt in een kleinere oplage?
Stevengraphs
Kleine geweven zijden schilderijtjes noemen ze ook vaak Stevengraphs, naar een bekende fabriek van zijden prentbriefkaarten. De uitvinder hiervan, Thomas Stevens,  had hier een octrooi op. Ze zijn voorzien van de tekst 'woven in silk'. Deze prentbriefkaarten werden op automatische weefgetouwen gemaakt. Ze geven een goed beeld  van de wereld tegen het einde van de 19e eeuw. Er staan o.a. bouwwerken op afgebeeld of technische uitvindingen, vervoersmiddelen, dieren en beroemde persoonlijkheden. Stevengraphs waren vaak ook van een kleiner formaat zoals een boekenlegger/ bladwijzer; op zijden linten werd een afbeelding geweven. In het begin vaak religieuze afbeeldingen en later portretten e.d. Ze zijn nog wel eens te vinden op E-bay of Marktplaats, maar zeldzame exemplaren worden ook op veilingen aangeboden. Zie ook: http://www.stevengraph4u.com/index.htm

Effendi
De firma Effendi Cigarettes begon met het aanbieden van geweven zijden schilderijtjes voor de Hollandsche Dames 'om hun woning zo gezellig en smaakvol mogelijk aan te kleden'. Men kon hiervoor punten gaan sparen en in een reclamekrantje gaven ze de eerste 25 punten al cadeau, deze waren geldig tot 1 maart 1931. Op dit reclameblad stonden in totaal 25 verschillende afbeeldingen. Mijn drie zijden  schilderijtjes staan ook in deze advertentie. Ook boden ze een verzameling aan van 'Neerlands Groote Mannen, met daarin 100 portretten. Volgens het blad Kunst &Kitsch, band 2 nr. 34 werden de 25 zijden kunstwerken gemaakt door Effendi Freres.

Turmac zijdjes
De fabrikant van Turmac sigaretten gaf in het pakje een geweven boekenlegger cadeau met daarop een spreekwoord vanaf begin jaren dertig tot aan de oorlog. In totaal zijn er 20 verschillende spreekwoorden uitgebracht, in acht verschillende kleuren. Turmac maakte ook 'zijdjes' die de dames konden gebruiken als applicatie.

Ik heb een klein (ong. 10x7 cm) Neyret Freres 'zijdje' via Marktplaats gekocht. De Turmac 'zijdjes' heb ik te koop zien staan voor € 5,-/6,-. Dus ik vermoed eigenlijk dat dit een van de 'zijdjes' was waarvoor men kon sparen bij de Effendi sigaretten.  In het Dagblad van het Noorden stond een artikel over Neyret Freres http://www.dvhn.nl/wonen/antiek/article5470682.ece/Meesterwerk-in-zijde en op de website van de Leeuwarder Courant Bron: http://www.leeuwardercourant.nl/ 23 november 2009. Beide links werken helaas niet meer....

"Meesterwerk in zijde
Qua afmeting is het een klein werkje; technisch gezien is het iets groots. Alleen al om de grijze kleurtonen in de gezichten te verkrijgen, gebruikte de fabriek Neyret Freres twaalf verschillende soorten grijze zijde. Het borduurwerkje heet voluit Framed silk tapestry from Neyret Frères..."
Wat was dat, Neyret Frères?
"In het midden van de negentiende eeuw kocht Jean-Baptiste Neyret (1825-1889) de lintenweverij van zijn neef over. Het was een klein bedrijf, een van de vele in St. Etienne. Toch wist hij in een paar jaar tijd zijn bedrijf, Neyret Frères Company, naar een hoger en artistieker niveau te brengen. Neyret realiseerde zich als geen ander dat er in de textielindustrie een aantal grote ondernemersrisico's zaten, zoals de onvoorspelbare veranderingen in de mode. Hij besloot zich daarom te richten op meer permanente producten, zoals speciale zijdelinten voor officiële decoraties, rouwkransen, merkbeelden voor fabriekskleding, geweven briefkaarten, en de zijdeprenten waarvan we hier een mooi voorbeeld afgebeeld zien. Dat deze ommezwaai zakelijk verstandig is geweest, bewijst het feit dat de fabriek de productie van deze zijden beeldwerken pas rond het einde van de Tweede Wereldoorlog beëindigde. De oorzaak was waarschijnlijk de hoge kosten van kwaliteitzijde uit China. Neyret Frères bestaat nog steeds. Voor de liefhebbers: er is een grote collectie zijden kunstwerken te zien in het Musee d'Arts et Industries in St. Etienne aan de Loire."
Met medewerking van veilinghuis Methusalem in Schoonoord http://www.methusalem.nl/ "

Hier is ook nog informatie te vinden in het Engels:
http://translate.google.nl/translate?hl=nl&langpair=en%7Cnl&u=http://www.stevengraphs.com/neyretfreres.html
"Een wandtapijt wordt met de hand geweven op een rechtopstaand of liggend weefgetouw. De kettingdraad vormt de drager waarin de gekleurde inslagdraad geweven wordt. Hierdoor wordt een kleurrijk patroon of tafereel gecreëerd. Wevers en weefsters van wandtapijten gebruiken als kettingdraad meestal een textielvezel van natuurlijke oorsprong: katoen, linnen of wol. Voor de inslagdraden wordt meestal wol, maar ook meer kostbare materialen gebruikt zoals zijde , goud- en zilverdraad. In principe kan elke textielvezel gebruikt worden voor het weven van wandtapijten. De familie Gobelin hield zich in de 16e eeuw bezig met het bereiden van kleurstoffen en het verven van textiel. Voor het verven met natuurlijke verfstoffen, uit een groot aantal plantaardige en dierlijke stoffen geselecteerd, was stromend water onontbeerlijk. Veel wandtapijten zijn in de loop der tijd verkleurd. Wandtapijten hebben zowel een artistieke kant als een ambachtelijke. De wandtapijten werden geweven in weefateliers of manufacturen. Het ontwerp voor het artistieke product werd in de 16e en 17e eeuw regelmatig vervaardigd door een bekend kunstenaar."
Bron: http://www.wikipedia.org/

Dit waren kunstenaars zoals Rubens en Boucher. Voor meer informatie over Boucher kun je meer vinden onder het kopje schilderijen: http://brocantaria.blogspot.com/p/fragonard-en-boucher.html
De prijzen op de markt zijn nogal verschillend, voor de afbeelding met de biljarttafel wordt het meeste geld gevraagd. Maar ik heb ook nog twee in Belgie gevonden: 'twee oude borduurwerkjes'. Dus nu heb ik een leuk setje. Op een rommelmarkt heb ik nog een gevonden, de naam was verstopt in de lijst, maar ik herkende de afbeelding direct: 'A la source', met 2 meisjes die water halen. Dit schilderijtje is qua formaat wat groter als de drie anderen. Ik heb er een andere zilverkleurige lijst om gedaan met bol glas, die is uit een heel andere periode, toen kwam ook de NF tevoorschijn.